Dünya’nyn merkezinde açy?a çykan ysy, üst katmanlardaki syvy demiri tetikliyor ve böylece manyetik alanlar olu?uyor. Dünya’nyn merkezinde üretilen ysynyn kayna?y, bilim insanlary için hala bir soru i?areti. Sondaj kuyularynda yapylan incelemelerden Dünya’nyn merkezinde 30 ila 44 terawatts ysy çykardy?y tahmin ediliyor.
Bilim insanlary bu ysynyn önemli bir kysmynyn radyoaktif elementlerin çürümesinden gerçekle?ti?ini tahmin ediyor. Dünya’nyn toplam içerdi?i uranyum ve toryum kütlesini hesaplayan jeologlar, radyoaktivitenin Dünya ysysynyn 19 terawatt’lyk bölümünü üretti?ini dü?ünüyor.

SIR KÜPÜ ‘ANTY-NÖTRYNO’LAR
Dünya’nyn merkezindeki radyoaktif olu?umlar hakkynda daha güçlü yargylara varmanyn en sa?lykly yolu anti-nötrino ady verilen parçacyklardan geçiyor. Bu parçacyklar, nötrino denen yüksüz ve a?yrlyksyz partiküllerin anti-maddesi sayylyyor. Anti-nötrinolar uranyum ve toryumun çürüyerek kur?una dönü?mesi sonucunda açy?a çykyyor. Bilim insanlary ?öyle dü?ünüyor; “e?er anti-nötrinolar Dünya’nyn merkezinde bir yerlerde meydana geliyorsa, o halde ula?ylabilir olmalylar”, çünkü anti-nötrinolar maddelerin içinden geçebiliyor.
Anti-nötrinolar katmanlaryn ve mantonun da nükleer kompozisyonu konusunda ipuçlary verecek. Anti-nötrino sayym çaly?malarynda bilim insanlary gelecekte çoklu detektörlerden olu?an bir a? kurarak parçacyklaryn tam olarak kayna?yny tespit edebilecek.

KAMLAND ANTY-NÖTRYNO DETEKTÖRÜ
Japonya’daki Kamioka kentindeki KamLAND adly anti-nötrino detektörü, bir süredir anti-nötrino tespitleri yapyyordu. Uluslararasy bilim insanlaryndan olu?an bir ekip, Dünya’nyn merkezinden saniyede santimetre kare ba?yna 16.2 milyon anti-nötrino fy?kyrdy?yny tespit etti.
Ancak bu tespite göre, bu yükte anti-nötrino üreten radyoaktivitenin Dünya’nyn merkezinde 60 terawatt’lyk bir ysy yaratabilecekken, açy?a sadece 24 terawatt çykmasy, bilim insanlarynyn kafasyny kary?tyryyor. Bu sonuca ili?kin olarak, KamLAND ekibinin ba?y Hawaii Universitesi uzmany John Learned, anti-nötrino ölçümleri konusunda henüz yolun olduklaryny vurguluyor.
Anti-nötrino hesaplamalary Dünya’nyn çekirde?indeki ysyyy meydana getiren radyoaktif olu?umlary açyklayacak. Çekirdekten yayylan ysynyn ba?ka nedenleri de var, örne?in syvy demir ve nikelin kristalizasyonu ysynyn artmasyna katkyda bulunuyor.

Kaynak: The NewScientist

anasayfaya dön..